Kolven tijdens je zwangerschap

Toen ik zwanger was van de oudste ben ik, in de laatste weken, begonnen met kolven. Prenataal kolven, noemen ze dat onder andere. Zelfs nu ze -tijdens schrijven van deze blog- al bijna een jaar is, krijg ik nog met regelmaat een hoop vragen hier over. Waarom ben ik gaan kolven? Is het niet gevaarlijk voor je baby? Kan je die melk wel bewaren? Zo ja, hoe lang? Hoe ben ik begonnen? Had ik al melk?

In dit artikel ga ik al jullie veelgestelde vragen uitgebreid beantwoorden. Er komt nog een vervolg artikel over kolven na de zwangerschap, met tips en mijn ervaring. Ook daar waren een hoop vragen over, maar het leek mij leuk om er twee artikelen van te maken.

---

Het begin van mijn productie

Goed, laten we beginnen bij het begin. Tijdens het traject kreeg ik natuurlijk een hele boel hormonen, met als laatste een injectie met het hCG (zwangerschapshormoon). Om eerlijk te zeggen denk ik dat mijn productie daarom ook al zo vroeg op gang kwam. Maar harde bewijzen heb ik uiteraard niet. Rond week 12 van de zwangerschap zat ik bij de verloskundige, en vertelde ik dat ik al melk had. Doorzichtige, ietwat stroperige melk. Met regelmaat druppelde het er gewoon uit, en als ik in mn borst kneep spoot het alle kanten op. De verloskundige vond het bijzonder, want ze zei dat het niet vaak voor kwam. Maar het was niet abnormaal.

De maanden daar op verloor ik steeds meer melk. Soms zoveel dat mijn hele bed nat was ’s morgens. Tegen week 30 aan kreeg ik lichte stuwing. Harde plekken, pijnlijke en gespannen borsten. In overleg met de gynaecoloog en verloskundige ben ik toen gestart met kolven. De eerste dagen deed ik dit met de hand, daarna met de handkolf en uiteindelijk met de elektrische kolf, elke druppel ging een moedermelkzakje in en verdween in de vriezer. Ondertussen had ik mij al flink ingelezen over het prenataal kolven, en vond ik het zo mooi dat dit mij lukte. Het voelde goed om een voorraad te hebben liggen voor nood.

Wat zijn de voordelen van prenataal kolven?

1. Als je kindje bijvoeding nodig heeft, bijvoorbeeld door diabetes of als je kindje teveel afvalt de eerste dagen, hoef je geen kunstvoeding te geven maar heb je je eigen melk al liggen;
2. Je hebt kans dat je productie beter op gang komt, dit is dus niet bewezen zo, maar in mijn geval lukte dit wel;
3. Als je kindje (ook op een wat oudere leeftijd) ziek wordt, kan je een lichaamseigen griepprik geven. Colostrum zit bomvol antistoffen en stamcellen;
4. Ter bestrijding van infecties. Aan bijvoorbeeld het oogje of het navelstompje. Paar keer een beetje colostrum in druppelen, en het is zo genezen;
5. Tijdens een volle, snotterige neus werkt moedermelk over het algemeen al fantastisch. Met wat colostrum gedruppeld in de neus, is de verkoudheid zo over;
6. Voor in bad. Zeker bij kindjes met eczeem is dit heel fijn en kalmerend voor de huid;
7. Om het hoofdje mee in te masseren als ze Berg hebben. Was dan ook vooral het hoofdje niet met zeep;
8. En niet geheel onbelangrijk, je krijgt het afkolven al onder de knie waardoor je na de bevalling zelfredzamer bent.

• 

Bovengenoemde punten zijn enkele voordelen, die ikzelf ook zo ervaren heb. Het gaf mij ook enorm veel rust en zelfvertrouwen dat er al wat melk klaar lag en ik enigszins door had hoe het kolven en mijn apparaat werkt. Hierdoor stapte ik ook erg zelfverzekerd ons borstvoedingsavontuur in. Inmiddels drinkt ze al een jaar bij mij. Zeer zeker niet zonder slag of stoot, want wat hebben we een hobbelige weg moeten afleggen. Maar we zetten door!

Kan het geen kwaad?

Dé meest gestelde vraag over kolven tijdens je zwangerschap. Of opmerking, want ze slingerde mij ook om de oren. Echter is uit verschillend onderzoek gebleken dat -mits je een gezonde zwangerschap hebt- tepelstimulatie geen kwaad kan en dus ook geen weeën op gang brengt. Miljoenen vrouwen voeden een dreumes/peuter/kleuter door gedurende hun volgende zwangerschap. Als je er in de laatste weken harde buiken/weeën van krijgt, dan ging je sowieso al bevallen en waren die weeën ook ontstaan zonder het kolven. Enkel het strippen van de baarmoedermond is effectief bewezen om weeën op te wekken, naast het inleiden dmv een ballonkatheter of synthetische Oxytocine (weeënopwekkers)

Je zou de vergelijking ook met seks kunnen maken. Bij het hebben van gemeenschap, komt er een kleine dosering Oxytocine vrij. Bij lange na nog niet vergelijkbaar met de dosering die je lichaam vrijgeeft tijdens de bevalling, maar het is inderdaad wel het stofje die voor weeën zorgt. Echter is die dosering dusdanig klein, dat je er niet spontaan van gaat bevallen. Mocht je zorgverlener nadrukkelijk gezegd hebben dat gemeenschap is afgeraden, dan zou ik prenataal kolven ook even laten voor wat het is. Afhangend van de reden waarom, zou je na 37 weken de overweging zelf nog kunnen maken of deze te bespreken met een lactatiekundige IBCLC. Dat is de persoon waar je wil zijn voor borstvoeding gerelateerde vragen. Helaas hebben gynaecologen en verloskundigen daar vaak niet zoveel verstand van.

Toch zeg ik altijd dat vooral jij als zwangere zelf moet aanvoelen en kijken wat goed voelt. Ik ben rond week 30 begonnen, en dit voelde voor mij goed. Ondanks dat ik het wel in de gaten hield, had ik er geen extra last van (had al veel harde buiken) en mijn dochter besloot niet spontaan (te vroeg) geboren te worden naar aanleiding van het kolven. Ik ben uiteindelijk met 38w zwangerschap ingeleid wegens Pre Eclampsie. De voorraad colostrum die ik gekolfd heb, ging steeds de vriezer in en heb ik tot een jaar daarna nog gebruikt. Bijvoorbeeld voor haar naveltje, die na ruim 12 weken nog open en ontstoken was. Na een aantal druppels colostrum, was het -werkelijk waar!- binnen 2 dagen volledig genezen. En dat terwijl de kinderarts het wilde dichtbranden omdat het infectiegevaar van haar buikwand te groot werd.

Raakt je colostrum niet op?

Nee, gelukkig ook dat niet. Weer zo iets wat ik zo mooi vind aan het vrouwelijke lichaam. Colostrum blijft zich aanmaken. Als je een aantal keer weet te kolven, is dat dus niet minder colostrum voor de baby. Dit komt wegens de hormonen. Zodra de baby en de placenta is geboren, slaat je hele hormoonhuishouden om. Die verandering zorgt ervoor dat je borsten nu écht zijn werk gaan doen. De komende dagen zal je nog colostrum aanmaken, dit is een hele voedzame melk met grote hoeveelheden van de stoffen die de baby beschermen tegen ziekten. Daarnaast is colostrum rijk aan stoffen zoals cholesterol, albumine, fosfolipiden, vitamines A, E en K, natrium, zink en selenium.

Na een paar dagen, komt de overgangsmelk. En pas na ongeveer 2 weken, maak je rijpe moedermelk aan, die weer een hoger vetgehalte heeft. Daar zitten minder grote concentraties beschermende stoffen in, maar je baby drinkt nu steeds meer. De verhouding is dus nog altijd perfect afgestemd op je kindje en ze krijgen nog steeds voldoende beschermende (anti)stoffen binnen.

Hoe begin je?

Voorbereiding is wel handig. Zorg dat je een aantal kleine injectiespuiten (zonder naald) in huis hebt. Bijvoorbeeld van 5 en 10ml. En als je wil, een goede kolf. Zelf begon ik met de hand, maar ging al snel over op elektrisch afkolven. Na een vijftal aan kolven gebruikt te hebben, kwam ik uiteindelijk op de Horigen 3D kolf. Wat mij betreft de fijnste kolf die er is! Echter is dat heel erg persoonlijk dus nogmaals: voel zelf aan waar jij je prettig bij voelt!

Als je begint is het belangrijk dat je goed ontspannen bent. Neem van te voren bijvoorbeeld een lekkere warme douche of een warm bad. Door de warmte staan je melkklieren ook meteen opener, waardoor het afkolven makkelijker gaat. Masseer, bij voorkeur, je borst een beetje en begin op je gemak met het kolven, onder genot van een leuke serie en een kop thee.

Wees niet teleurgesteld als het niet meteen lukt, of je naar jouw idee er maar weinig uit krijgt. Niet iedereen kan al melk afkolven tijdens de zwangerschap en daar waar het wel lukt, is 5ml al echt een fantastische opbrengst! Leg vooral niet teveel druk op jezelf maar ga er open in. Als het niet lukt, is dat jammer en balen maar kan je er weinig aan veranderen. Dit zegt overigens verder helemaal niks over hoe je borstvoeding en melkproductie uiteindelijk loopt!

Tot slot

Voor mijzelf heeft het prenataal kolven dus alsnog veel nut gehad. Helaas bleek mijn dochter een koemelkeiwitallergie te hebben, waardoor ik de colostrum niet meer oraal mocht geven. Het is toen opgemaakt aan badjes, en in de weken van de allergietesten heb ik haar wat spuitjes gegeven. Houd hier dus wel rekening mee, mocht je kindje ook een bepaalde voedselallergie of intolerantie hebben achteraf. Die voedingsstoffen zitten dan wel in je melk.

Colostrum is, net als de rijpe moedermelk, een jaar houdbaar in de diepvries (-18). In principe zeggen verschillende bronnen dat moedermelk niet vergaat, maar ik houd voor mezelf wel ongeveer een jaar aan. Stel dat je nog melk hebt die ‘over datum’ is, dan kun je het nog wel in bad gebruiken. En je kan er ook altijd nog een moedermelk sieraad van laten maken. Ik heb zelf een ketting met mijn melk er in, en vind het oprecht een heel bijzonder sieraad.

Mochten er naar aanleiding van dit artikel nog vragen zijn, of ben ik iets vergeten? Schroom dan niet om mij te mailen of een berichtje te sturen op Instagram. Ik help je graag verder! Succes met kolven, binnenkort het vervolg: Kolf tips!